Dünya genelinde uygulanan "kiralık sosyal konut" modeli, Türkiye'de de hayata geçiyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'un duyurduğu bu yeni düzenleme kapsamında, yıl sonunda 81 ilde sosyal konut projelerine başlanacak. Özellikle İstanbul'da, mevcut satılık konutların yanı sıra kiralık evlerin de inşa edileceği belirtildi. Bu adımın, hem vatandaşlar hem de gayrimenkul piyasası üzerinde önemli etkiler yaratması bekleniyor.
TOKİ'nin hayata geçireceği kiralık sosyal konut modeli, hem vatandaşlar hem de gayrimenkul piyasası için önemli avantajlar sunacak.
Son yıllarda fahiş boyutlara ulaşan kira bedelleri, dar ve orta gelirli haneleri büyük ölçüde zorluyordu. Ülke genelinde ortalama kira 21 bin, İstanbul'da ise 28 bin lirayı aşarken, hane halkı gelirinin yarısından fazlasının barınmaya ayrılması, yaşam standartlarını olumsuz etkiliyordu. Yüzde 25'lik kira zammı sınırının beklenen etkiyi yaratmaması ve ev sahibi-kiracı anlaşmazlıklarının artması da bu sorunu derinleştirdi. TOKİ'nin kiralık sosyal konutları sayesinde, dar gelirliler piyasa koşullarının çok altında, fahiş zam ve tahliye baskısı olmadan ev kiralayabilecek, bu da onlara önemli bir ekonomik rahatlama sağlayacak.
Kira bedellerindeki artışın en önemli nedenlerinden biri, kiralık konut arzının azalmasıydı. Türkiye'de ev sahipliği oranının düşüşü (%56.1) ve kiracı oranının yükselişi (%28) bu durumu pekiştirdi. Kredi kısıtlamaları ve yatırımcıların farklı alanlara yönelmesi, kiralık ev arzını düşürürken, 11 ili etkileyen depremler de arz daralmasında rol oynadı. TOKİ'nin devreye girmesiyle kiralık ev sayısının artması, arz-talep dengesini düzelterek kira fiyatlarının daha makul seviyelere inmesine yardımcı olacak.
Kentsel dönüşüm süreçlerinin önündeki en büyük engellerden biri, depreme dayanıksız binalarda yaşayanların dönüşüm süresince uygun kiralık alternatif bulamamasıydı. TOKİ'nin sunacağı uygun fiyatlı kiralık sosyal konutlar, bu sorunu ortadan kaldırarak kentsel dönüşüm projelerinin daha hızlı ve etkin bir şekilde ilerlemesini sağlayacak. Bu sayede hem şehirlerimiz daha güvenli hale gelecek hem de vatandaşların dönüşüm sürecindeki mağduriyetleri azalacak.
Başvuru Şartları ve Gelecek Planları
TOKİ'nin sosyal konut projelerinde olduğu gibi, kiralık konutlar için de gelir şartı aranması bekleniyor. Gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaşmayı hedefleyen bu modelde, evi olmayan ve belirlenen gelir seviyesini aşmayan adaylar başvuruda bulunabilecek. İstanbul'da hem Anadolu hem de Avrupa yakasında geliştirilecek projelerin detayları yıl sonunda netleşecek. İnşaat çalışmalarına ise 2026 yılında başlanması planlanıyor.